Begrippen staatsinrichting | onderdeel A

Terms in this set (66)

Actief kiesrecht

Het recht om een stem uit te brengen tijdens de verkiezingen.

Algemeen kiesrecht

Het recht van alle volwassen burgers om te stemmen.

Antirevolutionaire Partij

Politieke partij van de confessionelen, opgericht in 1879 en daarmee tevens de eerste politieke partij in Nederland.

Caoutchouc-artikel

Een artikel uit de grondwet van 1887, waardoor het censuskiesrecht wordt vervangen door een systeem waarbij kiesrecht wordt toegekend aan mannen met bepaalde tekenen van geschiktheid en maatschappelijke welstand.

Censuskiesrecht

Vorm van kiesrecht waarbij alleen mensen die een bepaald bedrag aan belasting betalen mogen stemmen.

Een samenwerking tussen verschillende politieke partijen in de regering.

Confessionalisme

Een stroming die vindt dat godsdienstige ideeën via de politiek moeten worden uitgevoerd.

De regels en gebruiken waarmee een staat wordt bestuurd en is ingericht.

Constitutionele monarchie

Monarchie waarbij de macht van de vorst wordt beperkt door een grondwet.

Een vorm van bestuur over een land waarbij de regering door het volk wordt gekozen.

Staatsvorm waarbij de macht in een land in de handen ligt van één persoon, de dictator.

Districtenstelsel

Kiessysteem waarbij één of meer afgevaardigden in een kiesdistrict worden gekozen.

Eerste Feministische Golf

De periode van 1870 tot 1920, waarin de emancipatie van vrouwen met name gericht was op het verwerven van kiesrecht voor vrouwen.

De Eerste Kamer beoordeelt wetsontwerpen die in de Tweede Kamer zijn aangenomen en bestaat uit 75 leden die worden gekozen door de leden van de Provinciale Staten.

Het streven naar een volwaardige plaats in de samenleving vanuit een achtergestelde positie.

Beweging die ernaar streeft dat vrouwen dezelfde rechten en mogelijkheden krijgen als mannen.

Wet waarin is vastgelegd wat de rechten en plichten van burgers zijn en hoe het bestuur van een land is geregeld.

Indirecte verkiezingen

Verkiezingen waarbij het volk stemt voor de Provinciale Staten, die op hun beurt weer de leden van de Eerste Kamer kiezen.

Industrialisatie

De overgang naar een samenleving waarin de industrie een belangrijk middel van bestaan is.

De ministers van de zittende regering plus de staatssecretarissen.

Werk dat wordt gedaan door jonge kinderen.

Klassieke grondrechten

Grondrechten die burgers beschermen tegen de overheid.

Benaming voor het gewone volk.

Politieke organisatie van de liberalen, opgericht in 1885.

Een politieke ideologie die een grote vrijheid voor individuele mensen voorstaat en wil dat de overheid zich met weinig zaken bemoeit.

Luxemburgse kwestie

Een diplomatiek conflict in 1866-1867 tussen Willem III en het parlement, waardoor uiteindelijk het kabinet viel.

Beroep van iemand die in de regering van een land zit.

Ministeriële verantwoordelijkheid

De verantwoordelijkheid van ministers voor politieke besluiten.

Land met een koning of koningin.

Het uiteenvallen van verzuiling in een samenleving.

Oppositiepartijen

Politieke partijen die geen deel uitmaken van de coalitie.

Pacificatie van 1917

Afspraak tussen de socialisten en confessionelen waarmee het algemeen kiesrecht voor alle mannen werd ingevoerd.

Door de bevolking gekozen vertegenwoordigers die met de regering een staat besturen.

Parlementaire democratie

Een democratie waarbij de bevolking van het land wordt vertegenwoordigd door het parlement dat door het volk is gekozen.

Passief kiesrecht

Het recht om je verkiesbaar te stellen.

Politiek onschendbaar

Dat de koning niet ter verantwoording kan worden geroepen voor politieke daden.

Recht van amendement

Het recht van leden van de Tweede Kamer om een wetsvoorstel van de minister te mogen wijzigen of aanvullen als ze het er niet mee eens zijn.

Recht van budget

Het recht van de volksvertegenwoordiging om het budget van de bestuurders vast te stellen.

Recht van enquête

Het recht van Kamerleden om buiten de regering om een onderzoek in te stellen.

Recht van initiatief

Het recht van de leden van de Tweede Kamer om zelf een wetsvoorstel te mogen indienen.

Recht van interpellatie

Het recht van het parlement om een minister om informatie te vragen.

Rechterlijke macht

Onderdeel van de staatsinrichting dat zich bezighoudt met de rechtspraak, bestaande uit de rechters.

Staat waarin de rechten en plichten van burgers in de wet zijn vastgelegd.

Stemming van de bevolking over een plan van de regering.

Overeenkomst tussen de politieke partijen die in de regering zullen plaatsnemen, waarin het overheidsbeleid voor de komende jaren in grote lijnen is uitgezet.

De groep mensen die een land besturen.

Staat waar het staatshoofd door de bevolking wordt gekozen.

Revolutiepoging van Troelstra

Poging van Pieter Jelles Troelstra van de Sociaal Democratische Arbeiders Partij om in 1918 in Nederland een socialistische revolutie te starten.

Rooms-Katholieke Staatspartij

Politieke partij van de rooms-katholieken, opgericht in 1896.

Rooms-katholieken

Het deel van het christendom dat gehoorzaam is aan de paus in Rome.

Schoolstrijd Politieke strijd in de 19e en 20e eeuw over de financiële gelijkstelling van het openbaar onderwijs en het bijzonder onderwijs.

Sociaal Democratische Arbeiders Partij

Politieke partij van de socialisten, opgericht in 1894.

Sociale grondrechten

Grondrechten waarbij de overheid een zorgplicht heeft op het gebied van onderwijs, bestaanszekerheid, huisvesting en volksgezondheid.

Sociale kwestie

Het vraagstuk over de slechte werk- en leefomstandigheden van arbeiders.

Een maatschappelijk systeem dat is gebaseerd op gelijkheid, sociale rechtvaardigheid en solidariteit, met een eerlijke verdeling van macht en goederen en een sterke rol van de staat.

Iemand die aan het hoofd van een land staat.

De landelijke volksvertegenwoordiging van Nederland, welke een wetgevende taak heeft, de regering controleert en bestaat uit 150 leden die door het volk worden gekozen.

Uitvoerende macht

Onderdeel van de staatsinrichting, bestaande uit de regering, die ervoor zorgt dat wetten worden uitgevoerd.

Vereniging voor Vrouwenkiesrecht

Vereniging die zich inzette voor het vrouwenkiesrecht.

Gelegenheid waarbij burgers kiezen wie er in het bestuur van een land, provincie of plaats moet zitten.

Verstedelijking

Het verschijnsel dat relatief steeds meer mensen in steden wonen en relatief minder op het platteland.

Een samenleving met aparte, nauwelijks samenwerkende groepen.

Vrije Vrouwen Vereeniging

Vereniging die zich inzette voor vrouwenrechten en de emancipatie van vrouwen.

Regel die door de overheid is vastgesteld en waar iedereen zich aan moet houden.

Wetgevende macht

Onderdeel van de staatsinrichting, bestaande uit het parlement, dat de wetten en regels in een land vaststelt.

Voorstel voor een wet

OTHER SETS BY THIS CREATOR

;