Upgrade to remove ads
Only $35.99/year

les 13 - macroscopische structuur van de hersenen & de neuronen

Terms in this set (60)

wat is de functie van het zenuwstelsel
- Ontvangen van informatie uit de omgeving (extern en het eigen lichaam) via een
adequate stimulus (= sensoriele input).
- Verwerken en interpreteren van de ontvangen informatie en beslissen over een
reactie (=integratie)
- Een reactie doen uitvoeren door effectororganen (=motorisch output). De
effectororganen kunnen skeletspieren, gladde spieren of klieren zijn.
wat is de functionele basiseenheid van het zenuwstelsel
zenuwcel of het neuron.
wat zijn de 3 belangrijke eigenschappen van de neuronen
Ten eerste zijn ze in staat om prikkels te ontvangen en de geleiden

Ten tweede delen neuronen zich niet meer (ze worden amitotisch genoemd). Verlies van de
neuronen is bijgevolg een definitief, irreversibel proces. Het feit dat neuronen zich niet meer
delen, impliceert dat neuronen zeer oud kunnen worden, namelijk een mensenleven.

Ten derde vertonen neuronen permanent een hoge metabolische activiteit; dat zegt continue
een hoge aanvoer van glucose en zuurstof. Zuurstoftekort in de hersenen gedurende enkele
minuten veroorzaakt blijvende schade.
hoe is een neuron opgebouwd
Een neuron bestaat uit een cellichaam (of perikaryon), een axon en een aantal dendrieten.
hoe liggen de cellichamen - wat is een ganglion
De cellichamen van de meeste neuronen liggen in het centrale zenuwstelsel. Soms liggen
cellichamen gegroepeerd op het verloop van een zenuw, dat wil zeggen in het periferie
zenuwstelsel; een dergelijke concentratie van cellichamen wordt een (perifeer) ganglion
genoemd.
uit wat bestaat het zenuwstelsel
Behalve uit neuronen bestaat het zenuwstelsel ook uit steuncellen die verschillend zijn voor.
Het centrale zenuwstelsel en het perifere zenuwstelsel.
hoe worden de neuronen opgedeeld
Neuronen worden structureel gegroepeerd volgens het aantal processen dat zich vanuit het
cellichaam uitstrekt. Door deze indeling zijn neuronen multipolair, bipolair of eenpolig (polair
= uiteinden, pool).
multipolaire neuronen
Multipolaire neuronen hebben meer dan twee processen. Meestal hebben multipolaire
neuronen talrijke dendrieten en één enkel neuron. Ruim 99% van de neuronen in het lichaam
behoort tot de multipolaire klasse.
bipolaire neuronen
Bipolaire neuronen hebben twee processen die zich uitstrekken van tegenovergestelde
plaatsen van het cellichaam. Deze zeer zeldzame neuronen komen voor in sommige van de
speciale zintuiglijke organen (binnenoor, netvlies van het oog), waar ze meestal dienen als
sensorische neuronen.
unipolaire neuronen
Unipolaire neuronen hebben een kort, enkelvoudig proces dat uit het cellichaam komt en zich
als een omgekeerde T in twee koningstakken verdeelt.
wat omvat het CZS
Het CZS omvat de hersenen en het ruggenmerg; functioneel vervult het CSZ de
integratiefunctie.
wat omvat het PZS
Het PZS bestaat uit de hersenzenuwen (craniale zenuwen of nervi craniales; 12 paar) en de
ruggenmergzenuwen (spinale zenuwen of nervi spinales; 31 paar). Het PZS verzorgt de
verbinding tussen het centrale zenuwstelsel en allen lichaamsdelen.
sensorische input
De sensoriele input die het zenuwstelsel ontvangt (zowel uit de externe omgeving als uit. Het
eigen lichaam) is een geheel van afferente signalen of sensorische signalen (latijn: ad-ferre -
dragen /brengen naar).
motorische input
De motorische output, die voor de reactie van een effectororgaan zorgt, bestaat uit efferente
signalen (ex-ferre: uit-dragen, weg dragen) of motorische signalen.
welke soorten neuronen zijn er
Functioneel onderscheidt men
afferente of sensibele neuronen,
motorische of efferente neuronen en
interneuronen of associatieneuronen.
afferente neuronen
Afferente neuronen geleiden prikkels van receptoren naar het CZS. Hun cellichamen liggen in
ganglia, dat wil zeggen het CZS, bijvoorbeeld het spinale of dorsale ganglion in het geval van
de spinale zenuwen. Meestal zijn ze van het unipolaire type.
efferente neuronen
Efferente neuronen stimuleren de effectororganen (spieren of klieren), die een reactie zullen
uitvoeren. Als het effectorogaan een klier is, spreekt men soms ook van secretomorische
neuronen.
interneuronen
Interneuronen zitten geschakeld tussen de afferente en de efferente neuronen. Ze komen
uitsluitend voor het CZS en vormen vaak zeer complexe neurale banen. Meer dan 99% van de
neuronen zijn interneuronen. Dit hoge aandeel illustreert de gigantisch hoeveelheid
informatie die door het CZS verwerkt wordt.
in welke 4 delen worden de hersenen gerangschikt
Hersenstam (medulla oblongata, pons en middenhersenen)
Cerebellum
Diencephalon en
Cerebrum, bestaande uit de twee hersenhemisferen (rechter en linker).
fissura longitudinalis
De hemisferen zijn door een diepe mediane groeve, de fissura longitudinalis, van elkaar
gescheiden.
fissura transversa
De fissura transversa vormt de scheiding tussen de cerebellum hemisfeer en het cerebellum
(kleine hersenen).
welke 4 lobben zijn er per hemisfeer
de frontale lob, de parietale lob, de occipitale lob en de temporale lob.
sulcus centralis
Tussen de frontale en de parietale lob verloopt de sulcus centralis.
sulcus lateralis
De sulcus lateralis verloopt tussen frontale en pariëtale lob enerzijds en de temporale lob
anderzijds.
insula
In de diepte van de sulcus laterali, ligt de insula, een deel van de hersenschors die bedekt
wordt door de temporale, frontale en pariëtale lob. De insula wordt soms als de vijfde lob
beschouwd, wegens haar ligging is ze dus niet aan het oppervlak van het cerebrum
waarneembaar.
gyrus cinguli
De gyrus cinguli kan duidelijk waargenomen worden boven het corpus callosum. Naar dorsaal
buigt de gyrus cinguli om en loopt verder in de gyrus parahippocampalis van de temporale
lob.
De sulcus parieto-occipitalis
De sulcus parieto-occipitalis vormt de grens tussen de parietale en de occipitale lob.
sulcus calcarinus
In de occipitale lob verloopt de sulcus calcarinus. De schors boven en onder deze groeve
vertegenwoordigt de visuele hersenschors.
wat is er onder het corpus callosum
Onder het corpus callosum herkent men in het mediane vlak een deel van de fornix, een
vezelverbinding van deformatio hippocampi naar de corpora mamillaria van de
hypothalamus.
septum pellucidum
tussen de fornixen het corpus callosum verloopt in een sagitaal vlak het septum pellucidum,
een tussenschot tussen de laterale ventrikels van de twee hemisferen.
aquaduct mesencephali
Vanuit de dorsale zijde van de derde ventrikel vertrekt dan de aquaductus mesencephali naar
de vierde ventrikel. In het dak ervan puilt de plexus chroroideus uit.
tractus olfactorius
Aan de onderzijde van de frontale lob verloopt de tractus olfactorius, die zich nar dorsaal
spllitst (in wee stria olfactoria). In het gebied van de splitsing liggen aan de hersenbasis talrijke
openingen (substantia perforata), langswaar bloedvaten de hersenen bereiken.
gyrus parahippocampalis
Aan de mediale zijde van de temporale lob ligt de gyrus parahippocampalis. Een deel ervan
strekt zich uit naar mediaal, de uncus van de hippocampus. Dit gebied bevat de functionele
reukschors. Onder de uncus ligt de amygdala, die bestaat uit verschillende kernen grijze stof.
Een deel van deze kernen vormen een belangrijk onderdeel van het emotionele systeem van
de hersenen.
wat ligt er aan de mediale zijde van de uncus van de hippocampus
Aan de mediale zijde van de uncus liggen het chiasma opticum, de trancus opticus, de
hypofyse en de corpora mamillaria.
medulla oblongata
Dorsaal en caudaal van de pons ligt de medulla oblongata. Beider zijds naast de medular
groeve ligt een duidelijke verbreding, de pyramis of piramide.
wat ligt er lateraal van de pons
Lateraal ervan ligt een boonvormige verbreding, de oliva. Wat verder naar caudaal wordt de
mediane groeve overbrugd door een reeks van vezels die kruisen naar de contralaterale zijde,
de decussatio pyramidum. De gekruiste vezels lopen als de truncus corticospinalis lateralis in
het ruggenmerg.
wat ligt er aan de basale zijde van de pons
Aan de basale zijde ziet men ten slotte nog de verschillende craniale zenuwen verlopen
(tractus olfactorius en nervus opticus). De andere craniale zenuwen worden apart besproken
en ook vermeld bij de bespreking van de hersenstam.
fissura transversa
Fissura transversa is een fissura tussen het corpus callosum en de fornix boven de thalamus
en het dak van de derde ventrikel eronder
wat bevat elke hemisfeer
Elke hemisfeer bevat cerebrale schors (of cortex, hersenschors), witte stof en de basale
kernen (ook soms basale ganglia genoemd) en een laterale ventrikel
cerebrale schors
De cerebrale schors
Bestaat uit grijze stof, de neuronen zijn gerangschikt in lagen: de gelaagdheid komt tot stand
tijdens de foetale ontwikkeling, ten gevolge van de zogenaamde neuronale migratie.
welke onderverdeling in functionele gebieden vertoont de schors
De schors vertoont een onderverdeling in functionele gebieden. De sulcus centralis scheidt
de motorische en de sensorische schors. Aan de andere kant zijn de functionele gebieden ook
nog topografisch verdeeld: input en output respectievelijk van en naar een lichaamsdeel zijn
gebonden aan een welbepaalde zone. Dat zal in de cursus Fysiologie gesproken worden
cerebrale witte stof
Bevat het geheel van vezels die de cortex van beide hemisferen verbindt met elkaar, en met
de rest van het centrale zenuwstelsel. Het overgrote deel van de vezels zijn gemyeliniseerd
en ze verlopen in drie soorten bundels.
commissuren
Commissuren verbinden corresponderende zones van de grijze stof uit de twee hemisferen
met elkaar. De grootste commissuur is het corpus callosum ('grote hersenbalk'), gelegend
net boven de laterale ventrikels.
associatievezels
Associatievezels verbinden bepaalde gebieden van de schors binnen een hemisfeer met
elkaar.
projectievezels
Projectievezels vormen stijgende of dalende bundels in het centrale zenuwstelsel.
capsula interna
De capsula interna is een bundel van projectievezels die diep in de witte stof is gelegen. Aan
de bovenzijde van de capsula interna liggen de projectievezels waaiervorming gespreid in de
richting van de schors; aldus vormen ze de corona radiata onder de schors.
basale nuclei
In de diepte van de witte stof van de hemisferen bevinden zichh enkele groepen van de grijze
stof, die men de basale nuclei noemt. Het betreft de nucleus caudatus en de nucleus
lentiformis.
nucleus caudatus
De nucleus caudatus ligt in de vorm van de U-vormige boog over de thalamus, langs de
mediale zijde van de capsula interna; de boog heeft een staartvormige uitloper.
nucleus lentiformis
De nucleus lentiformis bestaat uit de globus pallidus (mediaal) en het putanum.
corpus striatum
Doorheen zowel de nucleus lentiformis als de nucleus caudatus passeren vezels van de
capsula interna, waardoor ze een gestreept uitzicht krijgen; de beide nuclei samen noemt
men daarom ook het corpus striatum.
functies basale ganglia?
De functies van de basale ganglia zijn niet volledig opgehelderd. Ze hebben talrijke
verbindingen met de cerebrale schors en ze zijn onder meer betrokken bij het inzetten en
stoppen van de willekeurige bewegingen
Diencefalon
Bevindt zich centraal in de hersen en is volledig omgeven door de cerebrale hemisferen
derde ventrikel
In het midden van het diencefalon ligt de derde ventrikel, die spleetvormig is en verbonden
met de aquaductus mesencephali. De derde ventrikel bevat eveneens een plexus choroideus.
Rond de derde ventrikel liggen drie parige structuren die grosso modo de grijze stof van het
diencefalon opbouwen; thalamus, hypothalamus en epithalamus
thamaus
De thamaus begrenst beiderzijds de derde ventrikel. Via de adhesio interthalamica zijn de
beide thalami met elkaar verbonden
hoe gebeuren de bewuste waarnemingen?
Alle bewuste waarnemingen gebeuren langs banen die in ministens een kern van de thalamus
doorgestuurd. Visuele informatie bereikt de nucleus geniculatus lateralis;
de nucleus geniculatus medialis ontvangt auditive informatie
hoe verlopen de verbindingen tussen een bepaald deel van de hersenen?
Alle verbindingen tussen een bepaald deel van de hersenen en de cerebrale cortex verlopen
via een schakeling in een van de thalamische kernen.
functie thalamus
De thalamus vormt als het ware de toegangspoort naar de cebrale cortex. Niet alleen heeft
de thalamus een schakelfunctie zelf, ze kan ook modulelerend werken, dat wil zeggen
signalen versterken of onderdrukken.
hypothalamus
Slide 27
De hypothalamus is beiderzijds aan de onderzijde van de derde ventrikel gelegen. De positie
ervan tegenover de basale zijde van de hersenen is tussen het chiasma opticum en de corpora
mamallaria. De corpora mamilaria zijn twee uitstulpingen (grijze stof) in de bodem van de
hypothalamus.
Aan de ventrale zijde van de hypothalamus ligt de hypofyse, een edocriene klier. De hypofyse
is via de hypofysesteel met de hypothalamus verbonden.
functies hypothalamus
Controlecentrum van het autonome zenuwstelsel
Centrum van het limbische systeem
Thermoregulatie
Controle van het endocriene stelsel.
epithalamus
De epithalamus begrenst het dat van de derde ventrikel. De epithalamus omvat - behalve de
habenula - ook de epifyse (glandula pinealis; pineal body). Het is een endocrine klier die
melatonine secreteert.
Sets found in the same folder