Hoofdstuk 2 deel 2 doelgroepen 3

Omschrijving multiprobleemgezinnen
Click the card to flip 👆
1 / 43
Terms in this set (43)
Omschrijving multiprobleemgezinnen
een multiprobleemgezin is een gezin dat kampt met een chronisch complex van socio—economische en psychosociale problemen, geworteld in voorgaande generaties, waarvan de betrokken hulpverleners vinden dat het weerbarstig is voor hulp. Geeft aan dat het om meerdere problemen gaat in een gezin
Ghesquière, dubbele thematiek
Term multiproblematiek kan op 2 manieren bekeken worden. 1 beschrijving gezinstype (draagkracht, draaglast): gezinnen kampen met chronisch en complex netwerk van socio-eco en psychosociale problemen. 2 onbereikbaarheid van hulpverlening of tekort schieten (falende hulpverleningsactie)
Kenmerken (Steketee en Vandenbroucke)
- De problemen zijn veelvuldig en doen zich voor op meerdere levensterreinen (zowel betrekking op kinderen als ouders)
- De problemen zijn complex → Ze lopen door elkaar en beïnvloeden elkaar
- De draagkracht van het gezin is niet in balans met draaglast
- Problemen zijn chronisch of intergenerationeel → de gezinnen leven jarenlang in een cyclus van oplopende spanningen, ontladingen en verzoeningen soms door generaties heen
- De gezinsleden zijn sterk en negatief aan elkaar gebonden → ze kunnen niet met elkaar maar ook niet zonder elkaar
- Hulpverlener functioneert onvoldoende
Etiologie multiprobleemgezinnen
We kunnen ervan uit gaan dat er meerdere factoren in het spel zijn die maken dat een gezin risicogezin wordt → Steketee en Vandenbroucke hebben getracht risico- en protectieve factoren te onderscheiden op verschillende niveaus (kenmerken van ouders, kinderen, omgeving). Cummulatiehypothese: risico- en protectieve factoren beïnvloeden elkaar. Multicausaal: factoren geven aangrijpingspunt voor begeleiding
Begeleiding multiprobleemgezinnen
Algemeen is het van belang om: - erkenning opvoedingsrol, - oplossen problemen op socio-eco vlak, - vertrouwensrelatie opbouwen. Volgens kenniscentrum MPG van het Nederlands Jeugdinstituut is het van belang op meerdere terreinen tegelijkertijd hulp te bieden aan ouder, kinderen, en leefomgeving van het gezin
Werkzame factoren begeleiding multiprobleemgezinnen
Onderscheid tussen factoren die altijd werken & factoren die werken, specifieke gericht op deze doelgroep
- Hulp op meerdere terreinen tegelijk
- Intensieve hulp
- Hulpverlener coördineert hulp
- Hulp is praktisch en therapeutisch
- Hulp wordt in de leefomgeving van het gezin aangeboden
Houding van de hulpverlener begeleiding multiprobleemgezinnen
- Betrokkenheid
- Outreached → verwacht niet dat de gezinnen naar u komen maar ga er zelf naartoe
- Respectvol
- Empowerend → ga opzoek naar de krachten in dit gezin hoe kan de persoon zelf het beste geholpen worden?
- Individuele flexibele benadering → per gezin zoeken naar de doelstellingen, waar kan ik aan de slag gaan, welke vragen heeft het gezin zelf
Hulpaanbod begeleiding
- Praktisch van aard
- In de leefomgeving
- Aandacht voor de sociale omgeving of netwerk
- Alle gezinsleden krijgen hulp
- Goede samenwerking tussen hulpverleners
Aanpak naargelang verschillende multiprobleemgezinnen
5 strategieën: orde op zaken model, vinger aan de pols model, stut en steun model, direct (gedwongen) aanbod, Refresh model
Aanpak naargelang verschillende multiprobleemgezinnen: orde op zakenmodel
- Kwetsbare gezinnen met 1 of meerdere risicofactoren die buitengesloten kunnen raken en in problemen dreigen te komen
- Aanpak nodig waarbij hen geleerd wordt toegang te krijgen tot de voorziening → coördinatie van de voorziening en instellingen moet voorhanden zijn
Aanpak naargelang verschillende multiprobleemgezinnen: vinger aan de pols model- Bij gezinnen die geen expliciete hulpvraag hebben en daardoor geen actieve bemoeienis willen - Aanpak nodig meet een casemanager die regelmatig langskomt om te kijken of een latent probleem zich inmiddels ontwikkelen tot een reëel probleem waarvoor hulp kan worden aangebodenAanpak naargelang verschillende multiprobleemgezinnen: stut en steun model- Gezinnen waarin sprake is van chronische, hardnekkige en problematische situatie waardoor men moeite heeft met het organiseren van het dagelijks leven. - Hebben langdurige en intensieve begeleiding nodigAanpak naargelang verschillende multiprobleemgezinnen: Direct (gedwongen) aanbod- Voor gezinnen met een duidelijke, urgente problemen in een hulpverleningsaanbod op al dan niet vrijwillige basis, noodzakelijk - Keuze voor het hulpverleningskader vraagt om een selectie van partners - Urgentie van het probleem bepaalt waar de coördinatie van de zorg komt te liggenAanpak naargelang verschillende multiprobleemgezinnen: Refresh model- Er zijn gezinnen waarbij de bestaande hulpverlening afgesloten is, maar waarbij het nuttig en noodzakelijk is om gedurende een bepaalde periode regelmatig langs te gaan om te zien of alles nog op orde is en goed gaat - Nazorg zou best geboden worden door de hulpverlener die verantwoordelijk was gedurende het hulpverleningstrajectConcrete bevindingen/realisaties in het kader van nieuwe tendensenVroegsignaleren, Meerdere terreinen tegelijkertijd, samenwerking tussen verschillende voorzieningen, interventies met werkzame factorenConcrete bevindingen/realisaties in het kader van nieuwe tendensen: vroegsignaleren1. (bij alle doelgroepen) (=preventie) - Hoe sneller we ingrijpen → kunnen we ergere problemen voorkomen - Bij MPG zijn er geen heldere en duidelijk signalen → gaat over een geleidelijk proces waarin problemen zich opstapelen (maakt het niet eenvoudig)Concrete bevindingen/realisaties in het kader van nieuwe tendensen: vroegsignaleren: primaire preventiemensen op den hoogte brengen van deze problematiek (sernsibiliseren), campagnes in de mediaConcrete bevindingen/realisaties in het kader van nieuwe tendensen: vroegsignaleren: secundaire preventierichten op risicogroepen, directeurs proberen alle doelgroepen te bereiken in verband met online les omdat niet iedereen een laptop heeftConcrete bevindingen/realisaties in het kader van nieuwe tendensen: vroegsignaleren: tertiaire preventiezo snel mogelijk hulp verlenenConcrete bevindingen/realisaties in het kader van nieuwe tendensen: meerdere terreinen tegelijk= vraaggestuurd - hulp moet intesnief zijn. - hulpverlener moet hulpverlening coördineren -> therapeutisch en praktisch. - hulp in de leefomgeving van het gezin bieden (= context gerichtwerken)Concrete bevindingen/realisaties in het kader van nieuwe tendensen: Samenwerking tussen verschillende voorzieningen= sector overschrijdend - Hulpverleners signaleren, nemen dingen op, verwijzen ze door en kopellen ze terug - Rol van een zorgcoördinator die zorg op elkaar afstemt & zorgt voor 1 begeleidingsplanConcrete bevindingen/realisaties in het kader van nieuwe tendensen: interventies met werkzame factoren- Intensieve pedagogische thuishulp - Wraparound care-model - De inzet van gezinscoachingConcrete bevindingen/realisaties in het kader van nieuwe tendensen: interventies met werkzame factoren: de werkzame factorenWraparound care-model, intensieve pedagogische thuishulp, gezinscoachingConcrete bevindingen/realisaties in het kader van nieuwe tendensen: interventies met werkzame factoren: wraparound care-modelCombinatie gezinsbegeleiding en coördinatie van de zorg door 1 generalist, gericht op empowerment van gezinnen met opeenstapeling problemen. - Benut oplossend vermogen van gezin, betrekt hun sociale netwerk en streeft empowerment na. - De inbreng van verschillende betrokkenen wordt door middel van één integraal gezinsplan op elkaar afgestemd (= contextgericht). Resultaat: op deze manier wordt de benodigde steun geïmporteerd in het gezinsleven in plaats van dat problemen worden geëxporteerd naar specialistische hulp daarbuitenConcrete bevindingen/realisaties in het kader van nieuwe tendensen: interventies met werkzame factoren: intensieve pedagogische thuishulpVerzamelnaam interventies die intensieve, langdurige hulp bij gezin thuis aanbieden. De intensieve hulp wordt aangeboden in het gezin en is gebaseerd op de systeemtheorie en sociale leertheorie waarin empowerment centraal staat - Veelal gericht op het versterken van de opvoedingsvaardigheden van de ouders - Gebaseerd op factoren die werkzaam zijn gebleken in behandeling van multiprobleemgezinnenConcrete bevindingen/realisaties in het kader van nieuwe tendensen: interventies met werkzame factoren: gezinscoachingis gestoeld op dezelfde uitgangspunten als wraparound care. Het is gericht op empowerment van het gezin en maakt altijd gebruik van het bestaande netwerk (=contextgericht) - Neemt afscheid als het gezin of het gezinsteam weer zelf verder kan omdat het voldoende overzicht en regie heeft en problemen voldoende worden aangepakt - Verschil met wraparound: de gezinscoach biedt in principe geen hulp maar coördineert enkel → helpt het gezin met overzicht en verbindingOmschrijving kinderen van ouders met psychiatrische problemenKinderen en jongeren waarvan 1 van de beide ouders een psychiatrische problematiek en/of verslavingsproblemen heeft. - KOPP= kinderen van ouders met psychiatrische problemen. - KOAP = kinderen van ouders met een alcoholprobleem. - KVO= kinderen van ouders met een verslavingsprobleemGevolgen kind opgroeien met ouder met psychiatrische problemen- Vaak onzichtbaar voor de omgeving. - onderzoek kort/langetermijn KOPP kinderen: Korttermijn - Verhoogd risico op gedrags- en emotionele problemen → Langtermijn - 1/3 ontwikkelt zelf psychiatrische problemen - 1/3 ontwikkelt psychosociale problemen waarvoor tijdelijk hulp gezocht wordt - 1/3 gunstig ontwikkelingstraject, ze kunnen zelfstandig verder en hebben weinig ondersteuning nodigGevolgen kind opgroeien met ouder met psychiatrische problemen: eerste levensjarenHechtingsproblemen -> impact op ouders -> impact op hele volgende ontwikkeling, specifiek relaties - Huilen meer, meer slaap en eetproblemen, angstig gedrag en angst voor de scheiding van ouderGevolgen kind opgroeien met ouder met psychiatrische problemen: Kleuter-peuterontwikkeling van eigen ik, autonomie + zelfwaardegevoel - minder spontaan, minder sociaal, minder zelfvertrouwen, eerder ongehoorzaam, soms agressief, soms problemen in relatievorming en sociaal-emo ontwikkelingGevolgen kind opgroeien met ouder met psychiatrische problemen: basisschoolzelfstandig functioneren + onafhankelijkheid van de ouder. -> Coping (omgaan met): minder problemen dan bij peuters en kleuter omdat ze meer uit het huis zijn en een betere cognitie hebben (kinderen uitleggen dat het niet hun schuld is, hen betrekken, ze begrijpen dit nu beter) - vaker angstig, depressief, bedplassen, vaker ziek, sociaal en emotioneel minder competentGevolgen kind opgroeien met ouder met psychiatrische problemen: puberLosmaken van thuis, ervaren wat het is een eigen mening, gedachten en gevoelens te hebben - rolomkering, moeilijk losmakingsproces, sociaal isolement, moeizame schoolcarrière, identiteitsprobleemEtiologie kinderen van ouders met psychische problemenMultifactoriële modellen → risico- en protectieve factoren op de 3 niveaus: kind, ouders en gezin - 1/3 Gunstig ontwikkelingstraject - 1/3 Tijdelijk psychologische ondersteuning - 1/3 Psychiatrische stoornisEtiologie kinderen van ouders met psychische problemen: model de ClerqModel van beïnvloedende factoren op de draaglast van kinderen van ouders met psychiatrische problemen -> zicht op samenspel tussen risico- en protectieve factoren -> De kennis voer risico- en beschermende factoren biedt aanknopingspunt voor de preventie en behandeling van psychische problemen bij KOPP-kinderenBegeleiding kinderen van ouders met psychische problemen: doel van de hulpverleningvermijden dat kinderen psychiatrische en/of verslavingsproblemen ontwikkelen. Kan bereikt worden door in te zetten op aantal aspecten: - Verbeteren van de ouderrol - Verminderen van de belasting voor de kinderen - Bevorderen van de competenties zowel voor ouders als de kinderen - Vroegsignalisering en tijdig opstarten van de hulpverlening of begeleiding van de kinderen - Verminderen sociaal isolement van het gezinBegeleiding kinderen van ouders met psychische problemen: integrale begeleidingGericht op: ouders, ouder-kindrelatie, bredere omgevingsfactoren. -> Wenselaar pleit hiervoor en zegt dat begeleiding een kans op slagen heeft wanneer bovenstaande aspecten worden ingezet. Het is niet voldoende ouder te begeleiden binnen zijn ziekte of verslaving maar er moeten meerdere dingen gedaan wordenBegeleiding kinderen van ouders met psychische problemen: Drie componentenkomen volgens literatuurstudie naar voor; - Een gespecialiseerde en succesvolle behandeling van de stoornis van de ouder - Psycho-educatieve maatregelen - Speciale ondersteuning aangepast aan de situatie van het gezin: Zelfhulpgroepen, kopp-kinderen, Oudertraining, opvoedingsvaardigheden, Sociale netwerk gezin versterkenBegeleiding kinderen van ouders met psychische problemen: tendensenmultifactoriële modellen geven aangrijpingspunten voor preventie, kunnen aangrijpen op 4 componenten: kind, ouder, hulpverlening en netwerk/omgevingBegeleiding kinderen van ouders met psychische problemen: tendensen: interventies gericht op kinderengericht op: steunen en informeren, competenties bevorderen, belasting van kind vermijden. Door middel van: doe- en praatgroepen, chatten met lotgenotenBegeleiding kinderen van ouders met psychische problemen: tendensen: interventies gericht op ouders en het gezingericht op: o - Bewustwording ouders van de mogelijke impact op kinderen - Steunen en informeren - Bevorderen ouder-kind interactie - Aanwezigheid steunfiguren. Door middel van: moeder-baby interventie: depressieve moeder in interactie met hun kind: - Zijn angstiger, niet responsief - Niet betrokken - Praten nauwelijks met hun kind - Reageren langzamer - Communiceren negatiever - Zijn minder tolerant - Bieden minder structuur en disciplineGezinsinterventie Bardsleevraaggestuurd. Voorkomen dat kinderen zelf psychiatrische problemen ontwikkelen door: -Het stimuleren van de communicatie en vroegtijdige onderkenning - Verhogen van veerkracht bij de kinderen - Op maat benadering: ze gaan in op de noden die in deze situatie het sterkste spelen Doelgroepen: gezinnen waarbij ouders zijn/haar psychiatrische problemen onderkent Huisbezoeken: 6-10 huisbezoekenBegeleiding kinderen van ouders met psychische problemen: tendensen: interventies gericht op hulpverleningGericht op: verhogen kennis zorgvraag, handvatten om kinderen te begeleiden. Door middel van: bijscholing, intervisie, sensibiliserenBegeleiding kinderen van ouders met psychische problemen: tendensen: interventies gericht op het netwerkBestaat uit: Beschikbare steunfiguren door familieorganisaties zoals Similes, schooleducatie, massamediacampagne. Gevolgen: o Het ontstaan van de werkgroep KOPP Vlaanderen , begeleiders uit verschillende sectoren zitten hierin