układ pokarmowy i jama ustna

Term

1 / 15

Funkcje układu pokarmowego:

Click the card to flip 👆

Terms in this set (15)

Dostarczanie substancji odżywczych do organizmu
Przyjmowanie pokarmu
Trawienie, wchłanianie, wydalanie

Układ pokarmowy składa się z wyścielonej nabłonkiem cewy pokarmowej, rozciągającej się od jamy ustnej aż do kanału odbytu, oraz związanych z nią gruczołów, takich jak:

Ślinianki: trzy pary dużych gruczołów oraz tysiące mikroskopijnych gruczołów ślinowych rozproszonych w śluzówce jamy ustnej
Wątroba: największy gruczoł organizmu człowieka
Trzustka: gruczoł wydzielania zewnętrznego (wydzielający enzymy trawienne) oraz wewnętrznego

Długość wysłanej nabłonkiem cewy pokarmowej od jamy ustnej aż do kanału odbytu wynosi ok. 7,6 m, a w jej skład wchodzą kolejno następujące odcinki oraz związane z nimi narządy:

Jama ustna: język, zęby, ślinianki
Gardło: podzielone na części nosową, ustną i krtaniową
Przełyk
Żołądek
Jelito cienkie: podzielone na dwunastnicę, jelito czcze i jelito kręte
Jelito grube: podzielone na jelito ślepe, okrężnicę wstępującą, okrężnicę poprzeczną, okrężnicę zstępującą, okrężnicę esowatą (esicę), odbytnicę oraz kanał odbytu

Ze względu na skomplikowany z punktu widzenia klinicznego układ narządów w jamie brzusznej ważne jest, aby studenci wiedzieli, jak poszczególne narządy położone są względem ścian jamy brzusznej. Pomaga w tym podział przedniej ściany jamy brzusznej na cztery kwadranty lub dziewięć okolic.

Płaszczyzny odniesienia
Pośrodkowa - płaszczyzna pionowa przechodząca przez wyrostek mieczykowaty i spojenie łonowe
Przezpępkowa - płaszczyzna pozioma przechodząca przez pępek (te dwie płaszczyzny dzielą ścianę brzucha na kwadranty)
Podżebrowa - płaszczyzna pozioma łącząca najniższe punkty łuków żebrowych
Międzyguzkowa - płaszczyzna pozioma łącząca guzki biodrowe oraz trzon kręgu L5
Środkowoobojczykowa - dwie pionowe płaszczyzny przechodzące przez środki obojczyków (trzy ostatnie płaszczyzny dzielą ścianę brzucha na dziewięć okolic)

Jama ustna to pierwszy odcinek cewy pokarmowej, w skład którego wchodzą:

• Przedsionek jamy ustnej, czyli wąska przestrzeń pomiędzy wargami i policzkami oraz zębami i dziąsłami
• Jama ustna właściwa, w której znajdują się podniebienie (twarde i miękkie), zęby, dziąsła, ślinianki oraz język

Błona śluzowa pokrywająca podniebienie, policzki, język oraz wargi zawiera liczne małe gruczoły ślinowe, które wydzielają ślinę bezpośrednio do jamy ustnej. Ponadto trzy pary dużych ślinianek wydzielają ślinę, która bierze udział w trawieniu, zmiękczaniu oraz połykaniu pokarmu.

Ślina pomaga również utrzymywać wilgotność i śliskość śluzówki, co zapobiega jej uszkodzeniu, kontroluje ilość bakterii w jamie ustnej poprzez zawarty w niej lizozym, zawiera wapń i fosforany niezbędne do wzrostu i utrzymania w dobrej kondycji zębów, rozpoczyna proces trawienia skrobi poprzez zawartą w niej amylazę.

Komórki surowicze pęcherzyków ślinianek wydzielają białkowe i enzymatyczne składniki śliny, podczas gdy komórki śluzowe pęcherzyków ślinianek wydzielają wodnistą komponentę śliny.

Ponadto gruczoły surowicze znajdujące się w języku wydzielają lipazę językową, która miesza się ze śliną i rozpoczyna trawienie tłuszczy

Przyuszna -

typ surowiczy unerwiony przez włókna przywspółczulne z IX nerwu czaszkowego, które do gruczołu docierają poprzez nerw uszno-skroniowy (gałąź V3)

Podżuchwowa -

gruczoł surowiczo-śluzowy unerwiony przez włókna przywspółczulne z nerwu VII, które do gruczołu docierają poprzez nerw językowy (gałąź V3)

Podjęzykowa -

dominuje typ śluzowy unerwiony przez włókna przywspółczulne z nerwu VII, które do gruczołu docierają poprzez nerw językowy (gałąź V3)