● Boloński: świecki, miejski, zorganizowany korporacyjnie, studenci płacą na wykładowców, studenci rządzą i wybierają rektora, dominuje nauka prawa.
● Paryski: duchowny z dopuszczaniem nielicznych świeckich studentów, zorganizowany zakonnie, Kościół opłaca wykładowców, wykładowcy rządzą i wybierają rektora (ale i tak nad nim jest biskup), dominuje nauka teologii.
● Neapolitański: świecki, co więcej państwowy, wolny od ingerencji Kościoła, za to z wielkimi rygorami (studenci i wykładowcy mają zakaz opuszczania murów uczelni); z czasem stracił znaczenie. autor najpełniejszej adaptacji arystotelizmu dla potrzeb katolicyzmu
wiedzę zdobywamy w toku życia, na początku niczego nie wiemy
nie ma odbicia Boga w duszy
dusza ludzka jest zintegrowana z ciałem
wolną wolę daje człowiekowi jego rozum
jedenaście podstawowych uczuć: miłość, pożądanie, przyjemność, nienawiść, odraza, wstręt, nadzieja, rozpacz, odwaga, lęk, gniew przyjaciel Erazma z Rotterdamu
wysoko ceniony do dziś przez wysokie osobistości religijne oraz komunistów
"Utopia" ("Nigdzie") - taka komunistyczna bajka o perfekcyjnym świecie, proste prawo, eutanazja, szanuje się wszystkich poza ateistami, żony spowiadają się mężom, dzieci rodzicom, wychowanie przez pracę na roli i naukę rzemiosła, wszyscy pracują (w polu), tak samo się ubierają, brak własności prywatnej, pacyfizm, są niewolnicy, którzy zajmują się myślistwem i rzeźnictwem (mega niewdzięczne prace zdaniem tomasza bo lubił zwierzątka) śmiał się z idei, że problemy emocjonalne mogą być powodem zaburzeń psychicznych
nie wierzył, że psychologia może stać się nauką, bo badanie psychiki jest niemożliwe
pogodził racjonalizm z empiryzmem: wiedza (a posteriori) bierze się z doświadczenia, ale może też istnieć bez niego (a priori). Ta druga dotyczy czasu, przestrzeni, metafizyki
rzeczy same w sobie (noumeny) są niepoznawalne bezpośrednio. Wiemy tylko to, co postrzegamy i co nam się wydaje - subiektywizm poznania i myślenia. Poznajemy tylko tzw. fenomeny
rozum praktyczny radzi sobie poprzez stawianie tzw. postulatów - założeń uznawanych za prawdziwe, aby wszystko miało sens. Takimi postulatami są: imperatyw kategoryczny, istnienie Boga, nieśmiertelność duszy, wolność człowieka
pojęcia umożliwiają doświadczanie
imperatyw kategoryczny: „postępuj tak, jakby zasada twego postępowania miała stać się siłą twej woli ogólnym prawem" angielski psycholog
rozpowszechnił poglądy Wundta w USA, choć w swojej znacząco zmienionej (i jeszcze bardziej względem oryginału zredukowanej) interpretacji
tylko introspekcjonizm uważał za wartościową psychologię
zaniechał doktryny apercepcji i woluntaryzmu: ograniczył się jedynie do analizowania swego rodzaju atomów psychiki.
wprowadził pojęcie empatii na bazie słowa Einfühlungsvermögen, później Niemcy sobie od niego przetłumaczyli empathy na Empathi
STRUKTURALIZM
świadomość to suma doświadczeń zachodzących teraz a psychika to suma doświadczeń całego życia. Chodzi o ustalenie elementarnych składników świadomości. Nie zajmował się apercepcją (wyłącznie analiza, bez syntezy)
stosował introspekcję, ale - inaczej niż Wundt - z naciskiem na subiektywne, jakościowe relacje
trzy składniki świadomości: wrażenia, wyobrażenia, stany afektywne (inaczej niż Wundt uznawał tu tylko wymiar przyjemności - nieprzyjemności). Później odszedł od tego na rzecz czterech cech: jakości, natężenia, czasu trwania, klarowności.
przeciwnik praktycznej użyteczności psychologii i aktywny przeciwnik wszelkich nowych koncepcji Karol Darwin
idea doboru naturalnego, który faworyzuje organizmy lepiej przystosowane do środowiska, idea walki o byt
spontaniczna zmienność cech u osobników danego gatunku i dziedziczność tej zmienności, jeśli jest adaptacyjna (ułatwia życie i rozród)
dziedziczenie cech nabytych w toku życia organizmu
konsekwencje dla psychologii: ciągłość między zwierzętami a ludźmi, zainteresowanie psychologią zwierząt, skupienie uwagi na funkcjonowaniu psychicznym (świadomość produktem ewolucji, służy adaptacji), docenienie różnic indywidualnych, łączenie wiedzy z różnych dziedzin
konsekwencje społeczne: potępienie kościelne, potępienie ze strony rasistów (wściekli się na myśl, że mogliby mieć wspólnego przodka z czarnoskórymi), wyjaśnienie świata i inspiracja dla wielu innych Max Wertheimer
Kurt Koffka
Wolfgang Köhler
Psychologia postaci była krytyką wundtyzmu oraz strukturalizmu Titchenera, nie ma bowiem elementarnych składników świadomości; całość (postać, figura, Gestalt) charakteryzuje się nową jakością, nieobecną w swych składowych, jest więcej niż sumą części
Stałość spostrzeżeniowa: percepcja jest niezależna od zmiany elementów zmysłowych
Doświadczenie percepcyjne jest stałe i pełne, percepcja jest twórcza, za co odpowiada mózg
istnieją czynniki centralne i peryferyjne, które wpływają na percepcję. Centralne są w człowieku, to jego wyższe procesy psychiczne, np. uczenie się. Peryferyjne są w materiale spostrzeganym
NAUKA PRZEZ WGLĄD - KOHLER WIELKI SKRÓT BO TEGO JEST DUŻO
twórca psychoanalizy
Katharsis: problemy psychiczne (kompleksy) znikną lub osłabną, kiedy zostaną ujęte w słowa i uświadomione
Przeniesienie: pacjent nieświadomie obsadza terapeutę w roli ważnej osoby ze swego wczesnego dzieciństwa (często matki albo ojca)
Wszystkie zaburzenia nerwicowe mają seksualną genezę.
technika swobodnych skojarzeń - mówienie czegokolwiek na terapii
analiza snów
W psychice panuje całkowity determinizm - stąd tzw. pomyłki freudowskie
Opór pacjenta jest nieunikniony i narasta wraz ze zbliżaniem się w terapii do ważnych treści. Z oporem trzeba walczyć, z oporem łączy się wyparcie (do nieświadomości) tego, czego pacjent nie chce wiedzieć
trzy poziomy świadomości: nieświadomość, przedświadomość i świadomość
dwie siły popędowe, mające źródła biologiczne, bezwzględnie dążące do zaspokojenia, ukierunkowane na cel (obiekt): życia oraz śmierci
trzy warstwy osobowości: id (popędy, zasada przyjemności), ego (mediuje, zasada realizmu), superego (karzące sumienie, zasada doskonałości)
Lęk neurotyczny to obawa przed wymknięciem się id spod kontroli i karą, np. od otoczenia, za uleganie mu; lęk moralny to obawa przed własnym sumieniem.
mechanizmy obronne przed lękiem - negacja, wyparcie, sublimacja itd.
model pięciofazowy: faza oralna, analna, falliczna, latencji (mówimy tu o dzieciach), genitalna (dorośli)
kompleks Edypa - lęk kastracyjny, kompleks Elektry - zazdrość o członek szwajcarski psychoanalityk i psychiatra
twórca tzw. psychologii analitycznej
zaciekły antysemita
kluczowy jest rozwój wewnętrzny nastawiony na osiągnięcie harmonii, pełni, rozpoznanie, rozwinięcie i zrównoważenie wszystkich własnych tendencji. Jest to dążenie do jaźni (INDYWIDUACJA)
oprócz nieświadomości osobowej (indywidualnej) istnieje też nieświadomość zbiorowa - to najgłębszy poziom psychiki zawierający odziedziczone podstawowe doświadczenia przodków aż z prahistorii a nawet gatunków przedludzkich
archetypy: symboliczne skróty tych doświadczeń o wielkiej sile uczuciowej, zarazem tendencje do zachowań. Szczególnego rodzaju archetypy to: persona, anima, animus, cień, jaźń
wyróżnił tendencję ekstrawertyczną i introwertyczną oraz cztery funkcje psychiczne: myślenie, uczucie, percepcję, intuicję prekursor psychologii poznawczej i wybitny psycholog poznawczo-rozwojowy
specjalista w zakresie psychologii dziecka
teoria czterech stadiów rozwoju umysłowego - wyróżnił stadium sensoryczno-motoryczne, przedoperacyjne, operacji konkretnych i operacji formalnych
● Stadium sensoryczno-motoryczne trwa do 2 roku życia. Opanowywane jest pojęcie stałości przedmiotu, powstają schematy przestrzeni, sekwencji czasu, przyczynowości.
● Stadium przedoperacyjne trwa od 2 do 6 roku życia. Dziecko nie umie przyjąć cudzego punktu widzenia, ale umie odróżnić to, co realne, od tego, co nierealne. Myśli obrazowo, intuicyjnie.
● Stadium operacji konkretnych trwa od 6 do 12 roku życia. Rozwój myślenia werbalno-pojęciowego. Wyzwolenie się z dziecięcego egocentryzmu. Postępy w logice.
● Stadium operacji formalnych trwa od 12 roku życia do końca życia. Myślenie abstrakcyjne