HISTORIA 4LO 3 Świat po II wojnie światowej

Term
1 / 80
- stosuje pojęcia: układ dwubiegunowy, supermocarstwo,
Click the card to flip 👆
Terms in this set (80)
- stosuje pojęcia: układ dwubiegunowy, supermocarstwo,
UKŁAD DWUBIEGUNOWY- USA i ZSRS mieli czołowe role w światowej polityce
SUPERMOCARSTWO- państwo dysponujące największym potencjałem politycznym, militarnym oraz gospodarczym
- przedstawia bilans II wojny światowej dotyczący strat ludności i zniszczeń materialnych
zmarło ponad 50mln osób, głównie cywile, najwięcej w ZSRS, Polsce i Niemczech. Wiele miast zostało całkowicie zniszczonych i wyludnionych np. Warszawa, Stalingrad, Gdańsk, a także ogromne straty kulturowe (zniszczone biblioteki, muzea etc.)
- omawia politykę mocarstw wobec okupowanych Niemiec i Austrii
Niemcy i Austria były pod okupacją ZSRS, USA, Francji i Wielkiej Brytanii. Stosowali oni reparacje wojenne, a najbardziej brutalni byli Sowieci, którzy chcieli przekształcić swoją strefę okupacyjną w państwo komunistyczne. Zbrodniarzy nazistowskich osądzono w procesie norymberskim. Wprowadzano zasadę 4D. Wdrażano plan zmiany mentalności przez Anglików i Francuzów. Uświadamiano cywili o skali hitlerowskich zbrodni.
- stosuje pojęcia: zasada 4D, proces norymberski, doktryna Trumana, plan Marshalla
zasada 4D- demilitaryzacja (rozbrojenie niemieckiej armii), denazyfikacja (odsunięcie od władzy i osądzenie działaczy NSDAP), demokratyzacja (przekształcenie Niemiec w państwo demokratyczne), dekartelizacja (likwidacja wielkich monopoli przemysłowych)
proces norymberski- osądzenie nazistów za swoje zbrodnie, głównie dostali karę śmierci
doktryna Trumana- doktryna zakładająca udzielenie pomocy finansowej, wojskowej i politycznej ludności walczącej z komunizmem (w domyśle)
plan Marshalla- Europejki Plan Odbudowy, zakładał pomoc państwom europejskim
omawia działalność postaci: Harry'ego Trumana, George'a Marshalla
Harry'ego Trumana- prezydent USA, autor doktryny Trumana
George'a Marshalla- amerykański sekretarz stanu
wymienia najważniejsze postanowienia konferencji w Poczdamie
- usankcjonowanie okupacji Niemiec przez aliantów
- wprowadzenie rozwiązań zapobiegających odrodzeniu nazizmu w Niemczech
- oddanie Polsce ziem
- przesiedlenie Niemców z obszarów oddanych Polsce
- obarczenie Niemiec odpowiedzialnością za wojnę i obciążenie konsekwencjami
- charakteryzuje przyczyny wzrostu znaczenia ZSRS oraz USA
przez klęskę III Rzeszy i wprowadzenia w życie postanowień z konferencji w Poczdamie, ZSRS kontrolowało wszystkie państwa w Europie
- opisuje genezę, cele oraz strukturę ONZ
pomysłodawcą był Roosevelt, a idea pojawiła się w karcie atlantyckiej i deklaracji Waszyngtońskiej, a konkrety ustalano na konferencji w Teheranie i Jałcie. ONZ powstało 25/04/1945 na konferencji założycielskiej i uchwalono Kartę Narodów Zjednoczonych. Celem było utrzymanie pokoju i zapewnienie bezpieczeństwa na świecie, a oficjalnie ONZ powołano do życia 24/10/1945, na czele stanął sekretarz generalny wybrany przez Zgromadzenie Ogólne, a najważniejszym organem decyzyjnym była Rada Bezpieczeństwa
- stosuje pojęcia: taktyka salami, Kominform
taktyka salami- schemat procesu sowietyzacji na obszarach zajmowanych przez ZSRS, czyli stopniowe, ale konsekwentne odsuwanie opozycji od władzy
Kominform- Biuro Informacyjne Partii Komunistycznych i Robotniczych, łączący partie komunistyczne
- wyjaśnia przyczyny spadku wpływów Wielkiej Brytanii i Francji
przez dominację Stalina w Europie
- przedstawia przejawy wzrostu znaczenia komunizmu w Europie- komuniści wchodzili do rządów koalicyjnych i obejmowali resorty siłowe, a następnie rozbudowywali swoje wpływy - przejmowanie kontroli przez komunistów w policji, wojsku, służbach- opisuje znaczenie doktryny Trumana oraz planu Marshalla dla procesu integracji europejskiejplan Marshalla przyniósł wymierne efekty, jednak państwa zachodnioeuropejskie się odbudowały, a komunizm tam osłabł, a współpraca stała się pierwszym krokiem do integracji europejskiej- przedstawia przebieg i wynik wojny domowej w Grecjispór między lewicową partyzantką, a ugrupowaniami wstawiającymi się za królem Jerzym III przebywającym na emigracji, walki toczyły się między komunistyczną DSE, a wojskami podlegającymi rządowi. Wygrały wojska wierne królowi.- stosuje pojęcia: żelazna kurtyna, zimna wojna, NRD, RFN, NATO, Układ Warszawski,żelazna kurtyna- podział między demokracyjną zachodnią Europą wspieraną przez USA, a komunistyczną wschodnią Europą zajęte przez ZSRS zimna wojna- lata napięcia politycznego między blokiem wschodnim i zachodnim NRD- Niemiecka Republika Demokratyczna RFN- Republika Federalnych Niemiec NATO- Pakt Północnoatlantycki mający zapewnić wsparcie w razie ataku państw komunistycznych Układ Warszawski- pakt o przyjaźni, współpracy i pomocy państw komunistycznych- omawia działalność postaci: Nikity Chruszczowa,członek Biura Politycznego KC KPZS, bliski współpracownik Stalina, wywalczył władzę w ZSRS po jego śmierci, zapoczątkował destalinizację i wygłosił tajny referat- omawia znaczenie tajnego referatu Chruszczowaprzyczynił się do szybszej destalinizacji w innych krajach komunistycznych, które były pod kontrolą Stalina- stosuje pojęcia: Bizonia, Trizonia, blokada Berlina Zachodniego, most powietrzny, EWWiSBizonia- strefa okupacyjna Wielkiej Brytanii i USA Trizonia- Bizonia z dołączoną strefą francuską blokada Berlina Zachodniego- blokada Berlina Zachodniego od Bizonii przez Stalina most powietrzny- droga powietrzna, którą dowożono samolotami zaopatrzenie dla zachodniej części Berlina EWWiS- Europejska Wspólnota Węgla i Stali- omawia działalność postaci: Konrada Adenauera, Roberta Schumana, Alcide de GasperiKonrada Adenauera- kanclerz RFN Roberta Schumana- francuski minister spraw zagranicznych Alcide de Gasperi- premier Włoch politycy demokratyczno-chrześcijańscy, przyczynili się realizacji idei jedności europejskiej- stosuje pojęcia: powstanie berlińskie, Rada Europy, tajny referatpowstanie berlińskie- pierwsze sprzeciwienie się bloku wschodniego, krwawo stłumione przez ZSRS Rada Europy- forum konsultacji dla rządów i parlamentów 16 państw zachodnioeuropejskich tajny referat- wygłoszony przez Chruszczowa, gdzie poddał potępił rządy Stalina- omawia działalność postaci: Imre Nagya, Ławrientija Berii,Imre Nagy- premier Węgier po śmierci Stalina Ławrientija Berii- szef tajnych służb Stalina, walczył o władzę po śmierci Stalina- omawia działalność postaci: Wilhelma Piecka, Waltera Ulbrichta, Janosa Kadara,Wilhelma Piecka, Waltera Ulbrichta- prezydent i szef partii komunistycznej w NRD Janosa Kadara- nowy dowódca Węgier po wystąpieniu z Układu Warszawskiego- omawia działalność postaci: Józsefa Mindszentyego, Pála MaléteraJózsefa Mindszentyego- prymas Węgier, prześladowany przez komunistów Pála Malétera- dowodził armią węgierską, która poparła powstańcówcharakteryzuje cechy stalinizmu w państwach Europy Środkowo-Wschodniej- kolektywizacja dotycząca głównie chłopów - deportacja mieszkańców w inne rejony ZSRS - represje wobec Kościołów niepodporządkowanych władzom komunistycznym - upaństwowienie kościelnych majątków i aresztowania hierarchów - czystki w rządzie- omawia formy kultu jednostki w krajach komunistycznychw ZSRS (Stalin) w Chinach (Mao Zedong) w Korei Północnej (Kim Ir Sen) w Rumuniicharakteryzuje różnice w podejściu mocarstw do kwestii niemieckiejnajbrutalniejsze podejście miało ZSRS, pozostali alianci postawili na wzmocnienie zachodnich Niemiec tworząc Trizonię- przedstawia przebieg i rezultat sowieckiej blokady BerlinaPo wprowadzeniu marki niemieckiej- nowej waluty przez brytyjsko-amerykańską strefę okupacyjną, Stalin nie chciał, aby obowiązywała ona również w Zachodnim Berlinie więc odciął tę część od Bizonii, a mieszkańcy stali się jego zakładnikami. Jednak utworzono most lotniczy i dostarczano zaopatrzenie tej części miasta, aż Stalin się ugiął.- omawia genezę powstania NATO oraz podaje nazwy najważniejszych państw, które przystąpiły do NATO oraz Układu WarszawskiegoNATO powstało w sytuacji zagrożenia wywołanego Blokadą Berlina. NATO: USA, Kanada, Francja, Wielka Brytania UW: ZSRS, Polska, Albania- charakteryzuje przebieg integracji europejskiej w latach 50. XX w.- 2 wizje zjednoczonej Europy: ścisła integracja pod wszystkimi względami oraz integracja gospodarcza z zachowaniem suwerenności politycznej, kultury i tradycji. - Powstał Beneluks (Belgia + Holandia + Luksemburg) - powstał OEEC, które przekształciło się następnie w OECD - powstanie Rady Europy, a później również EWWiS- wyjaśnia genezę powstania dwóch państw niemieckichPo ustanoweniu Trizonii rozpoczął się proces przekształcania jej w niezależne państwo, w rezultacie powstała Republika Federalna Niemiec (RFN) ze stolicą w Bonn, zostało uznane przez demokratyczny zachód. Natomiast we wschodnich Niemczech podległych ZSRS utworzono odrębne państwo Niemiecką Republikę Demokratyczną (NRD) ze stolicą we wschodnim Berlinie, uznane prze kraje komunistyczne.- podaje przyczyny wystąpień na Węgrzech w 1956 r.- coraz większa destalinizacja - Polski Październik- poparcie Węgier - reformy przeprowadzane przez Nagyego- podaje przyczyny powstania berlińskiego z 1953 r.- podniesienie norm produkcyjnych o 10% - domaganie się dymisji rządu i uwolnienia więźniów politycznych- opisuje przebieg i skutki wydarzeń na Węgrzech w 1956 r.- 23/10/1956 manifestacje poparcia wydarzeń w Polsce, powstańców wsparła też armia węgierska, jednak brutalnie stłumione i ludzie zmuszeni do opuszczenia miasta - 4/11/1956 uderzenie w Węgry sił sowieckich, jednak po tygodniu powstanie upadło ostatecznie Węgry nie otrzymały pomocy ze strony bloku zachodniego, pomocy udzielili im Polacy, którzy oddawali krew i dostarczali im wraz z lekamistosuje pojęcia: taktyka biernego oporu, Wielki Skok, rewolucja kulturalna,taktyka biernego oporu- zakładała bojkotowanie brytyjskich towarów, organizowano manifestacje i strajki, zgłaszano petycje do londyńskich władz Wielki Skok- program gospodarczy mający przekształcić Chiny z państwa rolniczego na państwo przemysłowe rewolucja kulturalna- partyjna grupa w skład której weszli działacze powiązani z Mao, początek ruchu społecznego mającego oddać mu władzę- omawia działalność postaci: Mahatmy Gandhiego, Mao Zedonga,Mahatma Gandhi- lider Indyjskiego Kongresu Narodowego, odrzucił ideę walki zbrojnej na rzecz metod pokojowych, wymyślił metodę biernego oporu Mao Zedong- dowodził komunistyczną Partią Chin, ze wsparciem ZSRS- stosuje pojęcia: czerwona książeczka, czerwoni Khmerzyczerwona książeczka- "Cytaty przewodniczącego Mao" spis cytatów Mao Zedonga, biblia maoizmu czerwoni Khmerzy- na czele Pol Pot, ich wygrana w Kambodży rozpoczęła jedną z najokrutniejszych dyktatur, opartej na założeniach chińskiej rewolucji kulturalnej, połączonej ze skrajnym szowinizmem- omawia działalność postaci: Ho Chi Minha, Czang Kaj-szekaHo Chi Minh- na czele organizacji Viet Minh w Wietnamie Czang Kaj-szek- na czele partii narodowej w Chinach popartej przez USA- opisuje przemiany w Chinach w latach 40. XX w.po kapitulacji Japonii w 1945r. w Chinach rozpoczęła się walka między komunistami a Kuomintangiem, jednak to komuniści z Mao Zedongiem na czele wygrali, stało się to dzięki pomocy chłopów, którym obiecano reformę rolną. W rezultacie Kuomintang ewakuował się na Tajwan. Mao Zedong proklamował utworzenie Chińskiej Republiki Ludowej.- przedstawia postulaty, przebieg i skutek Wielkiego Skoku i rewolucji kulturalnej w Chinachpo przejęciu władzy przez Mao Zedonga zaczęto wdrażanie zasad Wielkiego Skoku (zwiększenie wytopu żelaza), jednak przez zajęcie się wytopem metali rolnicy zaniedbali rolnictwo co przyczyniło się do kryzysu ekonomicznego i klęski głodu, w skutek której zmarły miliony ludzi, a Zedonga odsunięto od władzy. Skutkiem rewolucji kulturalnej, przeprowadzanej głównie przez Czerwoną Gwardię były czystki polityczne- wymienia komunistyczne kraje Dalekiego WschoduChiny, Korea Północna- stosuje pojęcia: Kuomintang, Czerwona Gwardia, hunwejbini,Kuomintang- partia narodowa w Chinach Czerwona Gwardia- największe poparcie Mao, tworzyli ją studenci hunwejbini- członkowie Czerwonej Gwardiiomawia działalność postaci: Douglasa MacArthura, Kim Ir Sena,Douglas MacArthur- chciał użyć broni atomowej na wojskach chińskich, które wkroczyły do Korei, dowodził tamtejszymi siłami ONZ Kim Ir Sen- na czele komunistycznego rządu popieranego przez ZSRS, na północy Korei- opisuje proces dekolonizacji AzjiW 1945r. pełną suwerenność otrzymały Indie, głównie dzięki Gandhiemu i taktyki biernego oporu. Ze względu na konflikt hindusko‑muzułmański nie udało się utrzymać jedności dotychczasowej kolonii brytyjskiej. Z części Indii wydzielono państwo - muzułmański Pakistan. W 1971 roku od Pakistanu oderwała się kolejna prowincja, tworząc Bangladesz. Niezależność od USA uzyskały Filipiny, a także Holenderskie Indie Wschodnie, zaś, po przegranej wojnie, z Indochin wycofała swoje wojska Francja. Suwerenność otrzymały wówczas: Wietnam, Kambodża i Laos.- opisuje przebieg walki o niepodległość Indiiprzez lata Indie były kolonią brytyjską, jednak Mahatma Gandhi zapoczątkował taktykę biernego oporu, która poprowadziła Indie do samodzielności. Jednak przez wewnętrzne skłócenie hinduskich i muzułmańskich mieszkańców powstały dwa państwa: hinduistyczne Indie i muzułmański Pakistan.- omawia działalność postaci: Denga Xiaopingaprzejął on władzę w Chinach po porażce Wielkiego Skoku i odsunięciu Mao Zedonga od władzy, stawiał na rozwój przemysłu lekkiego i odbudowę zniszczonej gospodarki- przedstawia przykłady konfliktów postkolonialnych w Azji szczególnie stosunek władzy do jednostki- siły komunistyczne (z ZSRS) walczyły z Czerwonymi Khmerami (z USA i Chinami) w Kambodży - dążenia niepodległościowe w Archipelagu Malajskim, wybuchła wojna między zwolennikami niepodległości a władzami kolonialnymi (Holendrami) - wojna indyjsko-pakistańska, zakończona uzyskaniem niepodległości przez Bangladesz- stosuje pojęcia: apartheid, państwa Trzeciego Świataapartheid- polityka segregacji rasowej (uprzywilejowani biali) państwa Trzeciego Świata- kraje niebędące w blokach państw kapitalistycznych lub komunistycznych w okresie zimnej wojny- charakteryzuje konflikt izraelsko-palestyński, dostrzegając rolę światowych mocarstw w konflikcie na Bliskim Wschodziew 1947 r. ONZ podzieliła Palestynę na państwo żydowskie i palestyńskie, w 1948 r. Żydzi proklamowali powstanie niepodległego Izraela, jednak sąsiednie państwa tego nie zaakceptowały i rozpoczęły działania zbrojne. Wojna o niepodległość Izraela zakończyła się klęską wojsk arabskich, a Palestyna nie zdobyła niepodległościstosuje pojęcia: syjonizm, kryzys sueski, Rok Afryki,syjonizm- ruch polityczny i społeczny, dążący do odtworzenia żydowskiej siedziby narodowej na terenach starożytnego Izraela kryzys sueski- konflikt zapoczątkowany przez ogłoszenie nacjonalizacji Kanału Sueskiego przez prezydenta Egiptu, przeciw Egiptowi wystąpił Izrael, Anglia i Francja. Pod naciskiem USA wojska wycofały się z zajętych terenów, a władzę przejął Egipt :( Rok Afryki- rok 1960, w których niepodległość odzyskało 17 afrykańskich państw- omawia działalność postaci: Dawida Ben Guriona, Jasera Arafata, Saddama Husajna, Nelsona MandeliDawida Ben Guriona- pierwszy premier Izraela, pochodził z Płońska Jasera Arafata- Saddama Husajna- rządził w Iraku, stosując świecki reżim Nelson Mandela- prawnik, który sprzeciwiał się polityce apartheidu, za co został skazany na dożywocie, lecz wyszedł z więzienia i dostał Pokojową Nagrodę Nobla, pierwszy czarnoskóry prezydent RPA- omawia przyczyny i skutki dekolonizacji AfrykiPRZYCZYNY: - klęska Francji w Indochinach - brak środków na utrzymanie kolonii - konflikty między kolonizatorami - większa samodzielność kolonii SKUTKI: - niepodległość Algierii (po 8 latach walki), oraz ponad 40 innych państw - granice nowych państw utworzone według europejskich granic za czasów kolonialnych - spory wrogich plemion w nowych państwach- stosuje pojęcia: wojna sześciodniowa, wojna Jom Kippur, bantustan, kibuc, ajatollahwojna sześciodniowa- atak wojsk izraelskich, który uprzedził zakładany atak wojsk arabskich, trwało to 6 dni i skończyło się wygraną Izraela wojna Jom Kippur- atak wojsk arabskich na Izrael w celu odbicia zajętych ziem podczas wojny sześciodniowej. Działo się to w największe Żydowskie święto Jom Kippur, Izrael znów wygrał, lecz nastał kryzys paliwowy bantustan- formalnie niepodległe państewka uznawane tylko przez RPA, tam docelowo miała być przesiedlona czarnoskóra ludność kibuc- zmilitaryzowane spółdzielnie produkcyjne zakładane przez Żydów na terenie Izraela ajatollah- "przywódca duchowy", tytuł władcy Iranu- omawia działalność postaci: Gamala Abdela Nasera,prezydent Egiptu, ogłosił nacjonalizację Kanału Sueskiego, co stało się przyczyną kryzysu sueskiegoopisuje znaczenie rewolucji islamskiej w Iraniew Iranie po krwawej rewolucji, upadku monarchii i ucieczki ówczesnego władcy z kraju, władzę przejęli fanatyczni szyici. Iran stał się republiką islamską. Doprowadziło to do eskalacji napięcia z Irakiem. To doprowadziło do krwawej wojny irańsko-irackiej, która w końcu zakończyła się zawieszeniem broni.- omawia działalność postaci: ajatollaha Ruhollaha Chomejniegona czele fanatycznych szyitów, którzy przejęli władzę w Iranie po krwawej rewolucji, upadku monarchii i ucieczki ówczesnego władcy z kraju- stosuje pojęcia: harkisi, OJA, Ruch Państw Niezaangażowanychharkisi- lojalni wobec Francji Algierczycy, którzy po odzyskaniu niepodległości przez Algierię wyemigrowali razem z Francuzami OJA- Organizacja Jedności Afryki, miała rozstrzygać spory między państwami afrykańskimi Ruch Państw Niezaangażowanych- powołany przez kraje trzeciego świata- omawia działalność postaci: Frederika de Klerka, Patrice'a LumumbyFrederika de Klerka- prezydent RPA, otrzymał pokojową nagrodę nobla Patrice'a Lumumby- pierwszy premier Konga, skłaniał się do współpracy z ZSRS- stosuje pojęcia: kryzys kubański, Praska Wiosna, mur berlińskikryzys kubański- atak kubańskich emigrantów na Kubę. Następujący kryzys między USA i ZSRS, posiadającymi broń atomową. Praska Wiosna- okres politycznej liberalizacji w Czechosłowacji po przejęciu władzy przez ZSRS mur berliński- mur zbudowany między Berlinem Wschodnim a Berlinem Zachodnim. Zburzony w zrywie przez berlińczyków, wraz z nim upadła żelazna kurtyna i niedługo potem doszło do zjednoczenia Niemiec- omawia działalność postaci: Fidela Castro, Leonida Breżniewa, -Fidel Castro- przywódca opozycji na Kubie dążący do obalenia Batisty, miał poglądy podobne do komunistów. Doszedł do władzy i zaczął nacjonalizację Leonid Breżniew- sowiecki przywódca po śmierci Chruszczowa- stosuje pojęcia: doktryna Breżniewa, gorąca linia,doktryna Breżniewa- na jej podstawie ZSRS zobowiązał się udzielać pomocy rządom państw gdzie zagrażałby upadek socjalizmu gorąca linia- powstała po kryzysie kubańskim linia telefoniczne między USA i ZSRS, która miała pozwolić na szybki kontakt między tymi państwamiopisuje przyczyny i przebieg kryzysu kubańskiego,atak kubańskich emigrantów ze wsparciem USA na Kubę rządzoną przez Castro, wspieranego przez ZSRS. Castro jednak się obronił. Następnie wystąpił kryzys polityczny między USA i ZSRS, którzy dysponowali bronią jądrową. ZSRS chciało mieć ją na Kubie, jednak USA zablokowało wyspę i kontrolowało wpływające statki. Ostatecznie doszło do wycofania broni ZSRS i zapewnienia bezpieczeństwa Kubie przez USA.- opisuje przyczyny, przebieg i skutki Praskiej Wiosny,przyczyna: przejęcie władzy przez Dubcenka i komunistów, którzy zaczęli liberalizację Czechosłowacji przebieg: zniesiono cenzurę, próbowano odbudować państwo ze stalinowskiego terroru, dopuszczono działalność niezależnych organizacji, otworzono granice z państwami zachodnimi skutki: operacja "Dunaj", cofnięto większość reform, zapanowała tzw. normalizacja, podział na Czechy i Słowację- omawia przebieg rywalizacji amerykańsko-sowieckiej w dziedzinie podboju kosmosu1. wystrzelenie przez ZSRS pierwszego sztucznego satelitę Sputnika na orbitę okołoziemską. 2. wysłanie przez ZSRS pierwszego człowieka w kosmos Jurijego Gagarina. 3. pierwsze lądowanie ludzi na księżycu przez USA 4. połączenie w kosmosie statku kosmicznego ZSRS I USA 5. amerykański program gwiezdnych wojen (system przechwytujący i niszczący rakiety wystrzelone z państw Układu Warszawskiego)- omawia działalność postaci: Alexandra Dubčeka, Ryszarda Siwca, -Alexander Dubcek- szef Komunistycznej Partii Czechosłowacji, zaczął reformować kraj Ryszard Siwic- były żołnierz AK, popełnił samobójstwo poprzez samospalenie, jako akt protestu interwencji w Czechosłowacji wojsk Układu Warszawskiegocharakteryzuje przyczyny i przebieg wojny w WietnamiePowstanie dwóch państw na terenie Wietnamu (komunistyczne i proamerykańskie) było przyczyną. Gdy w Wietnamie Południowym rozwinął się Vietcong, komuniści chcieli zająć również południe. Południowców wsparło USA, ze strachu przed przejęciem władzy przez komunistów i opanowaniu całej Azji południowo-wschodniej. Ostatecznie przez duży sprzeciw amerykańskiej ludności wojska amerykańskie wycofano, a północni zdobyli południe ze stolicą w Sajgonie i ogłosili państwo Wietnamską Republiką Socjalistyczną.- stosuje pojęcia: „socjalizm z ludzką twarzą", operacja „Dunaj", Vietcong„socjalizm z ludzką twarzą"- próba odbudowania Czechosłowacji po okresie stalinowskim operacja „Dunaj"- inwazja na Czechosłowację komunistycznych wschodnich krajów Vietcong- komunistyczna partyzantka w Wietnamie Południowym wspierana przez Wietnam Północny- omawia działalność postaci: Augusto Pinocheta, Gustáva HusákaAugusto Pinocheta- przejął dyktatorską władzę w Chile po śmierci Allende Gustáva Husáka- nowy władca Czechosłowacji po operacji "Dunaj"- omawia działalność postaci: Daniela Ortegi, Salvadora Allende,Daniel Ortega- kierował lewicowym Sandinistowskim Frontem Wyzwolenia Narodowego wspieranym przez ZSRS w Nikaragui Salvador Allende- prezydent Chile, zmarł broniąc pałacu prezydenckiego podczas puczu wojskowego wspieranego przez USAstosuje pojęcia: traktaty rzymskie, rewolucja seksualna, feminizm, segregacja rasowa,traktaty rzymskie- podpisane przez Beneluks, Francję, RFN, Włochy traktaty, które zapoczątkowały EWG i Euratom rewolucja seksualna- znaczne rozluźnienie norm obyczajowych feminizm- ruch dążący do równości płci segregacja rasowa- separacja ludzi o danej rasie w określonych sytuacjach- omawia działalność postaci: Martina Luthera Kinga,pastor, lider Afroamerykanów, walczył o przestrzeganie praw przysługujących czarnoskórej ludności. Za swe dokonania dostał Pokojową Nagrodę Nobla.- omawia przyczyny i początki procesu integracji europejskiej, -PRZYCZYNY: odejście od stalinizmu, odwilż w bloku wschodnim, zmniejszone zagrożenie konfliktem zbrojnym, poszerzanie demokracji na Zachodzie Europy POCZĄTKI: współpraca gospodarcza i polityczna szybko się pogłębiała, podpisano traktaty rzymskie, powstało EWG i Euratom. Na mocy traktatów rzymskich wskazano Radę Ministrów, Parlament, Sąd i Komisję jako główne organy. Powstała EFTAprezentuje poglądy ruchu feministycznego w drugiej połowie XX wiekurównouprawnienie płci w każdym aspekcie życia, zakończenie zależności kobiet od mężczyzn, odejście od stereotypowej roli kobiety jako żony i matki, zmiana wzorca małżeństwa- stosuje pojęcia: EWG, Euratom, dzieci kwiaty, ruch hipisowski, pacyfizm,EWG- Europejska Wspólnota Gospodarcza Euratom- Europejska Wspólnota Energii Atomowej dzieci kwiaty- inna nazwa hipisów ruch hipisowski- buntowali się wobec obowiązujących norm społecznych, konsumpcyjnego trybu życia i instytucjom społecznym, hierarchii pacyfizm- ruch dążący do pokoju, potępiający wojny- przedstawia główne przyczyny pojawienia się nowych tendencji w kulturze w latach 60. XX w.,gwałtowne przemiany obyczajowe np. wprowadzenie na rynek pigułki antykoncepcyjnej, co zapoczątkowało rewolucję seksualną (więcej związków nieformalnych, rozwodów, dopuszczenie aborcji, feminizm)- opisuje walkę o równouprawnienie ludności czarnoskórej w USA -Martin Luther King, Rosa Parks zapoczątkowali tę walkę. Martin opowiadał się za taktyką biernego oporu. Do historii przeszedł marsz przez Waszyngton podczas, którego Martin wygłosił przemówienie, powtarzając I have a dream. Rok później uchwalono ustawę o równości wszystkich obywateli.- omawia działalność postaci: Jana XXIII, Pawła VIJan XXIII- papież, dał impuls do odnowienia instytucji Kościoła, z jego inicjatywy zwołano sobór watykański II Paweł VI- papież po śmierci Jana XXIII, zamknął obrady soboru, po czym potwierdzono dotychczasową doktrynę Kościoła w dziedzinie wiary i moralności, lecz zreformowano życie kościelnepodaje przykłady dotyczące kultury lat 60.:Elvisa Presleya, Marilyn Monroe, Brigitte Bardot, Jamesa Deana, Marlona Brando (telewizja, literatura amerykańska, egzystencjalizm, teatr absurdu, kinomatografia)- podaje główne założenia przyjęte na soborze watykańskim II -- msza w językach narodowych - msza twarzą do wiernych - zreformowano seminaria i zakony - zniesiono indeks ksiąg zakazanychstosuje pojęcia: EFTA, egzystencjalizm, teatr absurdu, festiwal Woodstock, Czarne PanteryEFTA- Europejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu egzystencjalizm- nurt poruszający kwestie wolności i samotności człowieka na świecie teatr absurdu- odwołujący się do absurdu teatr festiwal Woodstock- festiwal muzyczny Czarne Pantery- partia współpracująca z organizacjami lewicowymi, za cel obrała samoobronę Afroamerykanów- omawia działalność postaci: Malcolma X, Rosy Parks,Malcolm X- przyjął tę nazwisko po prześladowaniach jego rodziny, na znak, że nie wie jak nazywali się jego przodkowie niewolnicy. Prowadził walkę z rasizmem pokojowo i przemocowo. Rosa Parks- odmówiła wbrew obowiązującemu prawu ustąpienia białemu mężczyźnie miejsca w autobusie, za co ją aresztowano, a o sprawie usłyszał Sąd Najwyższy i uznał segregację rasową za niezgodną z konstytucją USA- wyjaśnia genezę terroru środowisk skrajnie lewicowychw USA wojna w Wietnamie, nierówności klasowe i rasowe, a w Europie sprzeciw wobec przestarzałego systemu edukacji